Открытый доступ Открытый доступ  Закрытый доступ Доступ платный или только для подписчиков

Липосомальные средства доставки миРНК (обзор)

Olesya Olegovna Koloskova, Anastasiia S. Nosova, A. A. Ilyukhina, Igor P. Shilovskiy, Yurii L. Sebyakin, Musa R. Khaitov

Аннотация


Обзор посвящен обобщению экспериментального опыта использования носителей липосомальной природы с различными физико-химическими свойствами для внутриклеточной доставки нуклеиновых кислот, в том числе молекул малых интерферирующих РНК (миРНК), которые являются фармацевтическими субстанциями в лекарственных средствах нового класса. Приведен анализ влияния физико-химических свойств липосомальных носителей, таких как поверхностный заряд, размер и липидная композиция, на эффективность внутриклеточной доставки миРНК. Носители на основе катионных липосом за счет разноименности зарядов лучше формируют комплексы с отрицательно заряженными нуклеиновыми кислотами, в том числе молекулами миРНК. Также положительный заряд способствует более эффективному их поглощению клетками-мишенями. Однако данные соединения имеют ряд существенных недостатков, что ограничивает их дальнейшее внедрение. Наоборот, нейтральные липосомы, несмотря на трудности в формировании комплексов с миРНК, в исследованиях in vivo демонстрируют многообещающие результаты.

Ключевые слова


доставка миРНК, липосомы, поверхностный заряд

Ссылки


Siomi H., Siomi M. C. / Nature. 2009. V. 457. № 7228. P. 396 – 404.

Haussecker D. / J. Control. Release. 2014. V. 195. P. 49 – 54.

Gaglione M., Messere A. / Mini Rev. Med. Chem. 2010. V. 10. № 7. P. 578 – 595.

Chernikov I. V., Gladkikh D. V., Meschaninova M. I., Ven’yaminova A. G., Zenkova M. A., Vlassov V. V., Chernolovskaya E. L. / Mol. Ther. Nucleic Acids. 2017. V. 6. P. 209 – 220.

Yang J., Yu L., Zhang L., Long X., Ji Y., Tang X. / Current Protocols in Nucleic Acid Chemistry. - Hoboken, NJ, USA: John Wiley & Sons, Inc., 2016. P. 16.6.1 – 16.6.22.

Ozpolat B., Sood A. K., / Adv. Drug Deliv. Rev. 2014. V. 66. P. 110 – 116.

Miyata K., Nishiyama N., Kataoka K. / Chem. Soc. Rev. 2012. V. 41. № 7. P. 2562 – 2574.

Wang Z., Liu G., Zheng H., Chen X. / Biotechnol. Adv. 2014. V. 32. № 4. P. 831 – 843.

Lin Q., Chen J., Zhang Z., Zheng G. / Nanomedicine. 2014. V. 9. № 1. P. 105 – 120.

Zhang S., Zhi D., Huang L. / J. Drug Target. 2012. V. 20. № 9. P. 724 – 735.

Buyens K., De Smedt S. C., Braeckmans K., Demeester J., Peeters L., van Grunsven L. A., de Mollerat du Jeu X., Sawant R., Torchilin V., Farkasova K., Ogris M., Sanders N. N. / J. Control. Release. 2012. V. 158. № 3. P. 362 – 370.

Guo X., Huang L. / Acc. Chem. Res. 2012. V. 45. № 7. P. 971 – 979.

Schroeder A., Levins C. G., Cortez C., Langer R., Anderson D. G. / J. Int. Med. 2010. V. 267. № 1. P. 9 – 21.

Tseng Y., Mozumdar S., Huang L. / Adv. Drug Deliv. Rev. 2009. V. 61. № 9. P. 721 – 731.

Kanasty R., Dorkin J. R., Vegas A., Anderson D. Deli / Nat. Mater. 2013. V. 12. № 11. P. 967 – 977.

Xia Y., Tian J., Chen X. / Biomaterials. 2016. V. 79. P. 56 – 68.

Weisman S., Hirsch-Lerner D., Barenholz Y., Talmon Y. / Biophys. J. 2004. V. 87. № 1. P. 609 – 614.

Lee H., Lytton-Jean A. K. R., Chen Yi, Love K. T., Park A. I., Karagiannis E. D., Sehgal A., Querbes W., Zurenko C. S., Jayaraman M., Peng C. G., Charisse K., Borodovsky A., Manoharan M., Donahoe J. S., Truelove J., Nahrendorf M., Langer R., Anderson D. G. / Nat. Nanotechnol. 2012. V. 7. № 6. P. 389 – 393.

Abu Lila A. S., Ishida T. / Biol. Pharm. Bull. 2017. V. 40. № 1. P. 1 – 10.

Semple S. C., Akinc A., Chen J., Sandhu A. P., Mui B. L., Cho C. K., Sah D. W., Stebbing D., Crosley E. J., Yaworski E., Hafez I. M., Dorkin J. R., Qin J., Lam K., Rajeev K. G., Wong K. F., Jeffs L. B., Nechev L., Eisenhardt M. L., Jayaraman M., Kazem M., Maier M. A., Srinivasulu M., Weinstein M. J., Chen Q., Alvarez R., Barros S. A., De S., Klimuk S. K., Borland T., Kosovrasti V., Cantley W. L., Tam Y. K., Manoharan M., Ciufolini M. A., Tracy M. A., de Fougerolles A., MacLachlan I., Cullis P. R., Madden T. D., Hope M. J. / Nat. Biotechnol. 2010. V. 28. № 2. P. 172 – 176.

Gao K., Huang L. / Mol. Pharm. 2009. V. 6. № 3. P. 651 – 658.

Chen Y., Sen J., Bathula S. R., Yang Q., Fittipaldi R., Huang L. / Mol. Pharm. 2009. V. 6. № 3. P. 696 – 705.

Hatakeyama H., Akita H., Ito E., Hayashi Y., Oishi M., Nagasaki Y., Danev R., Nagayama K., Kaji N., Kikuchi H., Baba Y., Harashima H. / Biomaterials. 2011. V. 32. № 18. P. 4306 – 4316.

Ewe A., Aigner A. / G. Candiani (ed.) / New York, NY: Springer New York, 2016. P. 187 – 200.

Wasungu L., Hoekstra D. / J. Control. Release. 2006. V. 116. № 2. P. 255 – 264.

Caracciolo G., Pozzi D., Capriotti A. L., Marianecci C., Carafa M., Marchini C., Montani M., Amici A., Amenitsch H., Digman M. A., Gratton E., San¬chez S. S., Lagan? A. / J. Med. Chem. 2011. V. 54. № 12. P. 4160 – 4171.

Li J., Chen Y. C., Tseng Y. C., Mozumdar S., Huang L. / J. Control. Release. 2010. V. 142. № 3. P. 416 – 421.

Li J., Yang Y., Huang L. / J. Control. Release. 2012. V. 158. № 1. P. 108 – 114.

Ashley C. E., Carnes E. C., Epler K. E., Padilla D. P., Phillips G. K., Castillo R. E., Wilkinson D. C., Wilkinson B. S., Burgard C. A., Kalinich R. M., Townson J. L., Chackerian B., Willman C. L., Peabody D. S., Wharton W., Brinker C. J. / ACS Nano. 2012. V. 6. № 3. P. 2174 – 2188.

Khatri N., Baradia D., Vhora I., Rathi M., Misra A. / J. Control. Release. 2014. V. 182. P. 45 – 57.

Ernsting M. J., Murakami M., Roy A., Li S. D. / J. Control. Release. 2013. V. 172. № 3. P. 782 – 794.

Miller C. R., Bondurant B., McLean S. D., McGovern K. A., O’Brien D. F. / Biochemistry. 1998. V. 37. № 37. P. 12875 – 12883.

Chonn A., Cullis P., Devine D. / J. Immunol. 1991. V. 146. № 12. P. 4234 – 4241.

Dass C. R., Choong P. F. M. / J. Control. Release. 2006. V. 113. № 2. P. 155 – 163.

Payne C. K., Jones S. A., Chen C., Zhuang X. / Traffic. 2007. V. 8. № 4. P. 389 – 401.

Mislick K. A., Baldeschwieler J. D. / Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 1996. V. 93. P. 12349 – 12354.

Mounkes L. C., Zhong W., Cipres-Palacin G., Heath T. D., Debs R. J. / J. Biol. Chem. 1998. V. 273. № 40. P. 26164 – 26170.

Capodici J., Karik? K., Weissman D. / J. Immunol. 2002. V. 169. № 9. P. 5196 – 5201.

Tagalakis A. D., He L., Saraiva L., Gustafsson K. T., Hart S. L. / Biomaterials. 2011. V. 32. № 26. P. 6302 – 6315.

Zhang Y., Li H., Sun J., Gao J., Liu W., Li B., Guo Y., Chen J. / Int. J. Pharm. 2010. V. 390. № 2. P. 198 – 207.

Hattori Y., Nakamura A., Arai S., Kawano K., Maitani Y., Yonemochi E. / J. Liposome Res. 2015. V. 25. № 4. P. 279 – 286.

Bouxsein N. F., McAllister C. S., Ewert K. K., Samuel C. E., Safinya C. R. / Biochemistry. 2007. V. 46. № 16. P. 4785 – 4792.

Lee E. R., Marshall J., Siegel C. S., Jiang C., Yew N. S., Nichols M. R., Nietupski J. B., Ziegler R. J., Lane M. B., Wang K. X., Wan N. C., Scheule R. K., Harris D. J., Smith A. E., Cheng S. H. / Hum. Gene Ther. 1996. V. 7. № 14. P. 1701 – 1717.

Sebyakin Yu. L., Budanova U. A., Koloskova O. O., Mironov A. F. / Nanotechnologies Russ. 2009. V. 4. № 5 – 6. P. 281 – 289.

Koloskova O. O., Budanova U. A., Sebyakin Y. L. / Mendeleev Commun. 2012. V. 22. № 2. P. 78 – 79.

Колоскова О. О., Сумина А. М., Буданова У. А., Себякин Ю. Л. / Биофармацевтический журнал. 2012. Т. 4. № 6. С. 31 – 36.

Koloskova O. O., Budanova U. A., Sumina A. M., Sarychev G. A., Sebyakin Yu. L. / Mendeleev Commun. 2014. V. 24. № 5. P. 262 – 263.

Koloskova O. O., Nikonova A. A., Budanova U. A., Shilovskiy I. P., Kofiadi I. A., Ivanov A. V., Smirnova O. A., Zverev V. V., Sebaykin Yu. L., Andreev S. M., Khaitov M. R. / Eur. J. Pharm. Biopharm. 2016. V. 102. P. 159 – 167.

Tang F., Hughes J. A. / J. Control. Release. 1999. V. 62. № 3. P. 345 – 358.

Lieleg O., Baumg?rtel R. M., Bausch A. R. / Biophys. J. 2009. V. 97. № 6. P. 1569 – 1577.

Krasnici S., Werner A., Eichhorn M. E., Schmitt-¬Sody M., Pahernik S. A., Sauer B., Schulze B., Teifel M., Michaelis U., Naujoks K., Dellian M. / Int. J. Cancer. 2003. V. 105. № 4. P. 561 – 567.

Landen C. N. / Cancer Res. 2005. V. 65. № 15. P. 6910 – 6918.

Kapoor M., Burgess D. J. / Int. J. Pharm. 2012. V. 432. № 1 – 2. P. 80 – 90.

Khalil I. A. / Pharmacol. Rev. 2006. V. 58. № 1. P. 32 – 45.


Полный текст: PDF

Ссылки

  • Ссылки не определены.


** ** ** ** ** **

ISSN: 2073-8099

** ** ** ** ** **

Подписаться на наши издания Вы можете через почтовые каталоги Объединенный каталог «Пресса России» «Урал Пресс», «Ивис»«Прессинформ» и «Профиздат».

 

Наши партнеры:

iIPhEB - Международная выставка и форум по фармацевтике и биотехнологиям, 2–4 апреля 2024

Семинар R&D для R&D, 12–13 апреля 2024